Het Van Gogh Museum presenteert in het voorjaar van 2020 In the Picture: een tentoonstelling die volledig draait om de rol en betekenis van het kunstenaarsportret. Zo’n 75 portretten geven een veelzijdig beeld van de rijkdom aan zelfportretten en portretten die kunstenaars van elkaar maakten in de tweede helft van de 19de eeuw en de vroege 20ste eeuw. Thema’s als identiteit en imagovorming staan hierbij centraal.
De tentoonstelling brengt grote namen en nieuwe gezichten samen. Behalve portretten van Vincent van Gogh zijn er onder meer werken van Edvard Munch, Gustave Courbet, Francis Bacon en Helene Schjerfbeck te zien. Daarnaast presenteert In the Picture werk van moderne en hedendaagse kunstenaars die zich lieten inspireren door de zelfportretten van Van Gogh.
Realiteit en fictie vermengd
In de loop van de 19de eeuw wordt het portret als genre steeds populairder. Daarbij is er een groeiende interesse in de kunstenaar als creatief genie. Dit betekent dat het portret van de kunstenaar zelf (het ‘kunstenaarsportret’) in de 19de eeuw een enorm populair subgenre wordt. Zelfportretten, portretten van kunstenaars onderling en atelierportretten zijn er in alle soorten en maten, maar hebben wel één duidelijke rode draad: het zijn (re)presentaties van de kunstenaar, waarbij realiteit en fictie met elkaar worden vermengd.
Het kunstenaarsportret: toen en nu
In the Picture staat uitvoerig stil bij de rol en betekenis van het kunstenaarsportret, toen en nu. De zelfportretten van Vincent van Gogh en portretten van hem vervaardigd door zijn vrienden vormen de kern van de tentoonstelling. De bijzondere bruikleen van The Courtauld Gallery in Londen, Van Goghs Zelfportret met verbonden oor, speelt daarbij een hoofdrol. Aan de hand van thema’s als imagovorming, zelfbeschouwing en de mythe van de lijdende kunstenaar wordt een uiteenlopende selectie getoond van kunstenaarsportretten uit de tweede helft van de 19de eeuw en de vroege 20ste eeuw. Lisa Smit, associate conservator Van Gogh Museum: ‘Het zou prachtig zijn als de bezoeker dankzij deze tentoonstelling begrijpt dat de kunstenaars van toen goed nadachten over hoe ze zichzelf presenteerden, én daarmee speelden. Net zoals wij dat nu doen op sociale media. Dat is van alle tijden.’
Grote namen en nieuwe gezichten
De tentoonstelling laat een grote variëteit aan kunstenaars zien en toont naast schilderijen van Vincent van Gogh onder meer werk van Edvard Munch, Gustave Courbet, Emile Bernard, Helene Schjerfbeck, Francis Bacon, Thérèse Schwartze en John Singer Sargent. Tot slot is er uitgebreid aandacht voor de invloed van Van Goghs zelfportretten op de generaties na hem. Hierbij spelen onder meer de vele films die gewijd zijn aan Van Goghs leven en werk een belangrijke rol. Omdat er maar één foto van Vincent van Gogh is overgeleverd, is het filmpersonage van Van Gogh namelijk vaak gebaseerd op zijn zelfportretten. In the Picture opent op 21 februari 2020 in het Van Gogh Museum.