De Neder-Germaanse Limes – de voormalige grens van het Romeinse Rijk – is een uniek en onvervangbaar monument met universele waarde voor de mensheid. Daarom wordt deze grens door Nederland voorgedragen voor plaatsing op de Unesco Werelderfgoedlijst, maakte minister Van Engelshoven (Cultuur) vandaag bekend in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. In samenwerking met Duitsland wordt in januari de aanvraag bij Unesco ingediend, waarna deze VN-organisatie in juli 2021 hierover een besluit zal nemen.
De noordelijke ‘Limes’ (het Latijnse woord voor grens) van het Romeinse Rijk liep tweeduizend jaar geleden dwars door Nederland, langs de Rijn. Om deze grens (onderdeel van de langere grens door Europa, Azië en Noord-Afrika) te beschermen bouwden Romeinen hier onder andere wachttorens en legerkampen. Zo verrees bij Nijmegen een legerkamp dat plaats bood aan twee legioenen van zesduizend man. Maar ook forten in Valkenburg, Leiden, Woerden, Utrecht, Bunnik en Arnhem lieten hun sporen na, evenals het Corbulo-kanaal bij Leidschendam en diverse bouwwerken in Duitsland.
Archeologisch monument van wereldniveau
De Neder-Germaanse Limes is een toonbeeld van de unieke militaire ontwikkelingsgeschiedenis van het West-Romeinse Rijk. De Romeinen moesten destijds niet zelden innovatieve constructies bedenken om het dynamische rivierenlandschap van de delta te bedwingen. ,,Het grote aantal overblijfselen van allerlei Romeinse versterkingen in onze bodem maakt de oude grensstreek tot een belangrijk archeologisch monument, dat het waard is om voor toekomstige generaties te bewaren’’, aldus minister Van Engelshoven.
Het is bijzonder dat er dankzij de hoge grondwaterstanden in Nederland veel houten resten bewaard zijn gebleven. Rijen palen langs wegen, bekistingen en houten overblijfselen van Romeinse rivierschepen maken exacte dateringen van de vondsten mogelijk.
De buitengrens van het Romeinse Rijk doorsnijdt een groot aantal landen. Met 19 vindplaatsen in Nederland en 25 in Duitsland nomineert Nederland daarom ook namens Duitsland. Het nominatiedossier is samen met de deelstaten Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts en de provincies Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland opgesteld.
Unesco zet zich in voor samenwerking en vrede. Werelderfgoed is daarbij een middel om mensen te verbinden door elkaars cultuur te leren kennen. Daarom is niet alleen bescherming, maar ook het herkenbaar maken van het erfgoed van groot belang. Fiets- en wandelroutes langs de Limes, musea, monumenten, een Romeinse tuin en visualisatie van forten dragen daar aan bij.
Waarde van plaatsing op Werelderfgoedlijst
Vermelding op de Werelderfgoedlijst is een internationaal teken van waardering. Het onderstreept dat dit monument als onvervangbaar en uniek wordt beschouwd voor de wereldgemeenschap. Als erfgoed aan de lijst (momenteel staan er tien Nederlandse werelderfgoederen op) wordt toegevoegd, betekent dit dat nationale overheden zich moeten inspannen voor het behoud van het erfgoed. Duitsland en Nederland blijven ervoor zorgen dat mensen ook in de toekomst van dit Romeins erfgoed kunnen genieten.